Thông tin đề tài

Mã đề tài: B2020-DHH-01
Tên đề tài: Quyền lực trong tương tác lớp học tiếng Anh trong giáo dục đại học ở Việt Nam dưới góc độ lý thuyết phân tích diễn ngôn phê phán
Cấp đề tài: Đề tài cấp Bộ
Đơn vị chủ trì:
Đơn vị thực hiện: Cơ quan Đại học Huế
Loại hình đề tài: Ứng dụng
Lĩnh vực: KHOA HỌC NHÂN VĂN
Mục tiêu đề tài: Làm rõ vấn đề quyền lực và thực trạng sử dụng quyền lực trong diễn ngôn lớp học của giáo viên trong lớp học tiếng Anh trình độ đại học ở Việt Nam, thông qua phương pháp phân tích diễn ngôn phê phán để từ đó đề xuất các giải pháp cho việc sử dụng diễn ngôn lớp học hiệu quả trong môi trường tương tác lớp học nhằm nâng cao hiệu quả của việc dạy và học tiếng Anh trong giáo dục đại học.
Nội dung đề tài: Trên cơ sở nhận diện các yếu tố quyền lực trong diễn ngôn giáo viên hay diễn ngôn lớp học dựa trên một bối cảnh cụ thể là các lớp học tiếng Anh bậc đại học của các trường đại học tiêu biểu thuộc ba miền Bắc, Trung, Nam trên cả nước, đề tài đã chỉ rõ các phương diện sử dụng quyền lực cũng như các chiến lược diễn ngôn mà giáo viên đã sử dụng nhằm mục đích thực thi các quyền lực được quy định bởi các thể chế chính trị-xã hội về vai trò và nhiệm vụ của người giáo viên trong lớp học, đặc biệt là lớp học ngôn ngữ. Việc sử dụng khung phân tích các biểu hiện quyền lực với các kiểu loại quyền lực cụ thể cho phép nhóm nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ mật thiết giữa việc sử dụng ngôn ngữ và các tập quán xã hội cũng như ảnh hưởng của văn hóa lên cách sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp. Từ đó có thể rút ra các hàm ý cho việc dạy tiếng Anh trong môi trường tiếng Anh được sử dụng như là một ngoại ngữ tại Việt Nam. Đây là một trong những điểm mới của đề tài.
Kết quả đề tài: (1) Đề tài đã nhận diện rõ các quan điểm về quyền lực và kiểu loại quyền lực trong diễn ngôn giáo viên và mối quan hệ giữa quyền lực với ngôn ngữ và thực tiễn xã hội trong các lớp học tiếng Anh bậc đại học. (2) Khảo sát cho thấy giáo viên có nhận thức rõ ràng về quyền lực của mình thông qua diễn ngôn trong lớp học tiếng Anh bậc đại học và sẵn sàng chú tâm trau dồi năng lực sử dụng ngôn ngữ lớp học hiệu quả trong thực thi quyền lực giáo viên. Quyền lực được các giáo viên hiểu chủ yếu vẫn thiên về khái niệm quyền uy của người giáo viên trong mối quan hệ tương tác với sinh viên trong ngữ cảnh lớp học, và các giáo viên vẫn nhận thức rõ nhất biểu hiện có quyền lực trong vấn đề phân vai trong tương tác lớp học. Các giáo viên đã khéo léo chia sẻ quyền lực với sinh viên trong mối quan hệ tương tác lớp học, thông qua việc họ chỉ tham gia vào các vai trong lớp học với tư cách là người thúc đẩy, người cung cấp học liệu khi cần thiết, người gợi ý, người bạn đồng hành, người cho lời khuyên, người đánh giá, người thương thảo các hoạt động học tập có lợi cho người học. (3) Các kiểu loại quyền lực được thể hiện trong diễn ngôn giáo viên tiếng Anh bậc đại học chủ yếu bao gồm: quyền lực xử phạt hay còn gọi là cưỡng chế, quyền lực ban thưởng, và quyền lực hợp pháp. Các biểu hiện cụ thể của ba loại quyền lực này đa số tương thích với các kĩ thuật nhận diện biểu hiện quyền lực mà McCroskey cùng cộng sự (1985) đã đề xuất, tuy nhiên một số kĩ thuật có xu hướng biểu hiện nỗi trội hơn trong diễn ngôn giáo viên trong khi đó một số khác hầu như rất hiếm gặp. Điều này được giải thích dựa trên bối cảnh văn hóa của các lớp học ở Việt Nam. (4) Kết quả phân tích diễn ngôn lớp học của các giáo viên theo lý thuyết phân tích diễn ngôn ba chiều kích của đã cho thấy làm rõ các đặc điểm văn bản, đặc điểm thực hành diễn ngôn; cơ sở xã hội của thực hành diễn ngôn và vấn đề quyền lực, hệ tư tưởng của người phát ngôn bộc lộ qua diễn ngôn. Thông qua việc phân tích ngôn bản, phân tích liên diễn ngôn và giải thích diễn ngôn, chúng tôi nhận diện được các chiến lược diễn ngôn của giáo viên trong tổ chức hoạt động dạy học và quản lý lớp học, cũng như thể hiện các mối quan hệ quyền lực của mình với sinh viên trong tương tác lớp học. Mối quan hệ này phản ánh đúng hiện trạng lớp học ngôn ngữ hiện đại nhưng vẫn được đặt trong bối cảnh văn hóa Việt Nam, còn chịu ảnh hưởng bởi tư tưởng Nho giáo và các thể chế văn hóa khác. Kết quả các bước phân tích diễn ngôn đã phản ánh các nét đặc trưng của thể chế chính trị, tập quán xã hội của diễn ngôn giáo viên, trong mối quan hệ tương quan với bối cảnh giáo dục của đất nước, vị trí của tiếng Anh trong chương trình giáo dục và đào tạo bậc đại học, vai trò của người giáo viên, việc đổi mới phương pháp giảng dạy và cả các ứng dụng của khoa học kỹ thuật vào giáo dục đào tạo. (5) Từ kết quả của nghiên cứu, nhóm nghiên cứu cũng mạnh dạn đề xuất mô hình lớp học kiến tạo, khởi phát từ ý tưởng của Hein (1991), ở đó người giáo viên sẽ đóng vai trò người thúc đẩy các hoạt động học tập của sinh viên, giúp sinh viên tự kiến tạo kiến thức và rèn luyện kỹ năng cho bản thân; đồng thời tạo ra các mô hình lớp học hạnh phúc, nơi mà giáo viên dùng quyền uy của mình để giúp sinh viên tiếp cận những động lực học tập tốt đẹp, biến việc học thành phục vụ nhu cầu thiết thân, để có thể có được những động cơ học tập đúng đắn, đạt được những kết quả như mong đợi.
Năm bắt đầu: 2024-02-04
Năm kết thúc: 2024-02-04
Xếp loại: Đạt
Tình trạng: Đã hoàn thành
Phân loại sản phẩm: Sản phẩm khác
Địa chỉ ứng dụng: Các trường ĐH, cơ quan nghiên cứu về ngôn ngữ và giảng dạy ngôn ngữ trên cả nước
Bài báo liên quan: 0
Kinh phí đề tài:
Người tham gia: Đỗ Thị Xuân Dung (Chủ nhiệm), Lê Lâm Thi, Trần Văn Phước, Trần Thị Huyền Gấm, Nguyễn Thị Ái Hữu
File đính kèm:
  1. BB_Do_Thi_Xuan_Dung_B2020_signed.pdf